O skutkach podziemnej eksploatacji górniczej na powierzchni terenu

Menu

Likwidacja szkód górniczych

Wydobywanie węgla kamiennego metodą głębinową, niezależnie od zastosowanego systemu eksploatacji złoża, skutkuje zmianami rzeźby terenu, a niejednokrotnie także odczuwalnymi na powierzchni wstrząsami górotworu. Wskutek wybierania pokładu węgla w górotworze powstaje pusta przestrzeń, nad którą zalegają warstwy skalne o określonej wytrzymałości. Jeśli nacisk nadległego masywu skalnego przekroczy ich wytrzymałość, wówczas samoistnie wyzwala się proces ich pękania, załamywania się, i w konsekwencji przemieszczenia w kierunku wolnej przestrzeni.


Zapadanie się warstw postępuje stopniowo, aż do powierzchni terenu, na której z czasem wytwarza się charakterystyczna niecka. Jej kształt i głębokość zależą od wielu czynników, m.in:


  • od grubości wybranego pokładu,
  • wielkości powierzchni wybrania,
  • rodzaju skał tworzących górotwór,
  • sposobu wypełnienia pustki poeksploatacyjnej.


W pewnych warunkach geologiczno – górniczych procesowi osiadań warstw skalnych może towarzyszyć zjawisko gwałtownego uwalniania się energii skumulowanej w skałach znajdujących się pod dużym ciśnieniem, objawiające się w postaci wstrząsów, nierzadko odczuwalnych na powierzchni terenu. Proces deformacji przypowierzchniowej warstwy gruntu przenosi się na obiekty budowlane i urządzenia techniczne posadowione w tym gruncie. W zależności od indywidualnych cech obiektów (ich  konstrukcji, kształtu, wielkości) zmiany zachodzące w ich podłożu mogą powodować różnego rodzaju uszkodzenia. Ponieważ czynnikiem inicjującym opisane powyżej procesy jest działalność górnicza zwykło się takie uszkodzenia określać mianem szkód górniczych (w nomenklaturze prawnej szkodami wyrządzonymi ruchem zakładu górniczego).


Podziemna działalność górnicza wywołuje na powierzchni terenu także innego rodzaju skutki, jak: obniżenie lub podniesienie zwierciadła wód gruntowych, zaburzenie grawitacyjnego spływu wód w korytach cieków i rowów odwadniających.


Niekorzystnych oddziaływań górniczych nie można wyeliminować całkowicie. Można jedynie podejmować działania mające na celu ograniczanie rozmiarów szkodliwych skutków, a jeśli już one wystąpią, ich likwidację. Działanie takie prowadzone są zazwyczaj dwutorowo, w ramach tzw. profilaktyki górniczej i profilaktyki budowlanej. Pierwsza polega na projektowaniu i prowadzeniu robót górniczych w sposób zapewniający minimalizację szkodliwych oddziaływań na powierzchnię terenu, druga natomiast na odpowiednim, wyprzedzającym zabezpieczaniu obiektów powierzchniowych metodami budowlanymi.


Likwidacja szkód górniczych