28 czerwiec 2022

Zgromadzenie Ogólne i Komitet Wykonawczy EURACOAL w Pradze

Sytuację na rynku surowców energetycznych w kontekście bezpieczeństwa dostępu do zasobów omówiono na spotkaniu Zgromadzenia Ogólnego i Komitetu Wykonawczego EURACOAL, które odbyło się w Pradze 27 czerwca 2022 r.

Prezydent EURACOAL Vladimir Budinský podkreślił, iż sektor górniczy jest ważniejszy niż kiedykolwiek wcześniej dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, co zaczęło być dostrzegane przez Komisję Europejską. Pakiet propozycji Fit-for-55 przewidywał zmniejszenie zapotrzebowania na węgiel w UE o połowę do 2030 r. W ramach REPowerEU przewiduje się, że zapotrzebowanie na węgiel będzie spadać mniej gwałtownie. W dokumencie roboczym Komisja Europejska pisze, że do 2030 r. zużycie gazu ziemnego będzie o 48 proc. niższe, a węgla o 41 proc. wyższe w porównaniu z Fit-for-55. Rzeczywisty wynik będzie zależał od decyzji politycznych rządów krajowych, co oznacza, że istnieje możliwość ponownej oceny roli węgla w krajowych miksach energetycznych. Jednak z drugiej strony, istnieje istotne ryzyko objęcia metanu z kopalń systemem handlu emisjami. Na to zagrożenie dla sektora górniczego postanowili zwracać uwagę podczas spotkań i konferencji prezydent Vladimir Budinski i wiceprezydent Tomasza Rogala.

Anetta Piszczek z Weglokoks S.A. przedstawiła aktualne trendy na światowym rynku węgla związane m.in. z ożywieniem gospodarczym po covidowym załamaniu się rynków w 2020 r. Rezultatem jest silny wzrost zapotrzebowania na węgiel. Biorąc pod uwagę odbicie w światowej produkcji przemysłowej, globalny popyt na węgiel wzrósł o 6 proc. w 2021 r., zbliżając się do rekordowych poziomów osiągniętych w latach 2013 i 2014. Produkcja energii z węgla wzrosła w 2021 r. o 10 proc., do czego przyczyniły się rekordowo wysokie ceny gazu i niewystarczająca produkcja energii z OZE.

Prezes PGG S.A. i wiceprezydent-senior EURACOAL Tomasz Rogala zwrócił uwagę na problemy logistyczne związane z importem węgla do Europy, a także na kwestię wymogów jakościowych i zapotrzebowania na specyficzny typ produktu, jak węgiel opałowy dla rynku komunalno-bytowego w Polsce. Przewodnicząca Komitetu Rynkowego Anetta Piszczek poinformowała, że węgiel o odpowiednim uziarnieniu jest produkowany w Polsce (ale w niewystarczającej ilości), Rosji (na którą nałożono embargo) i Kolumbii (z której cały węgiel został sprzedany w ramach umów wieloletnich).

Jednym z kolejnych podpunktów agendy spotkania było omówienie sprawozdań z działalności pozostałych Komitetów EURACOAL, tj. Komitetu ds. Polityki Energetycznej i Środowiskowej oraz Komitetu Badań Technicznych. Poruszono problematykę Zielonego Ładu oraz zaktualizowano informacje na temat Fit for 55 oraz dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych (IED), a także przyszłych kierunków programu badawczego RFCS w ramach Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych.

Szczególnie istotną kwestią było rozporządzenie dotyczące metanu, które zakłada kolejne ograniczenia stosowania systemu przewietrzania wyrobisk, odmetanowania i spalania metanu. W konsekwencji takie zapisy oznaczać będą wzrost kosztów działalności kopalń i presję na ich szybsze zamykanie.

W ramach spotkania przedstawiona została przez Jurija Czeredniczenkę - dyrektora w DTEK sytuacja w Ukrainie, gdzie 8 proc. zainstalowanych mocy elektroenergetycznych zostało zniszczonych, a kilkanaście procent znajduje się obecnie na terenach okupowanych. Przewiduje się około 17-procentowy spadek zapotrzebowania na energię w pierwszym półroczu 2022 r. w porównaniu do 2021 r. Ponadto występują duże problemy logistyczne w zaopatrzeniem w węgiel elektrowni z uwagi na zniszczenia torów, a także zniszczenie części systemu przesyłowego. Przedstawiciel DTEK zaprezentował również usytuowanie infrastruktury energetycznej z ujęciem terenów okupowanych przez Rosję. Ukraiński gość podziękował też za wsparcie członkom EURACOAL, w szczególności PGG S.A. i prezesowi Tomaszowi Rogali, który nazajutrz po rosyjskiej agresji na Ukrainę skontaktował się i zaoferował pomoc.

Sekretariat EURACOAL przedstawił przyszłą rolę węgla w Europie w ramach propozycji REPowerEU, której podstawowym celem jest skończenie zależności od rosyjskich surowców energetycznych. Plan ma zostać zrealizowany poprzez podniesienie celu OZE z 40 proc. do 45 proc. w 2030 r., czterokrotne zwiększenie celu „zielonego wodoru” do 20 megaton w 2030 r. i zastosowanie oszczędności energii w wysokości 13 proc. w 2030 r. (zamiast pierwotnie zakładanych 9 proc.). Ponadto w planie REPowerEU założono, że obecnie funkcjonujące moce węglowe mogą być wykorzystywane dłużej niż planowano, zwiększenie o 41 proc. (105 TWh) energii z węgla względem pakietu Fit-for-55 (co i tak oznacza spadek o 36 proc. względem 2019 r.).

W kolejnej części spotkania uczestnicy zaznajomili się z sytuacją na rynkach energetycznych i surowcowych w każdym kraju członkowskim stowarzyszenia wraz z korektami wcześniejszych planów dekarbonizacyjnych z uwagi na obecną sytuację polityczną.

Istotna dyskusja członków EURACOAL wywiązała się pod koniec spotkania, gdy prezes PGG S.A. Tomasz Rogala zwrócił uwagę na ostatnie głosowanie poprawek do ustawy o handlu emisjami w Parlamencie Europejskim. Przekazał, iż z proponowanych zmian tylko dwie są neutralne dla sektora górniczego i energetycznego, a pozostałe negatywne. Stoi to w sprzeczności z deklaracjami polityków unijnych o węglu jako paliwie przejściowym, a także z decyzjami krajów unijnych, jak Niemcy, Austria czy Holandia, które przywracają bloki węglowe z rezerwy jako źródło taniej i pewnej energii elektrycznej. Prezes Tomasz Rogala zaproponował opracowanie wspólnego stanowiska EURACOAL, które zostanie przedstawione w trakcie planowanych spotkań i konferencji z interesariuszami.

Owocne spotkanie, zakończone deklaracjami dalszych prac nad sytuacją sektora górniczego i wsparciem działań na szczeblu krajowym w momencie, w którym następuje powrót do węgla, było niezwykle istotne i potrzebne.